W ostatnim czasie zaobserwować można wzmożoną aktywność leasingodawców w zakresie raportowania Szefowi Krajowej Administracji Skarbowej („Szef KAS”) umów leasingu operacyjnego, jako uzgodnień stanowiących schemat podatkowy standaryzowany.
Okoliczność powyższa wzbudza liczne wątpliwości leasingobiorców, którzy zwykle nie dopatrują się w treści umów leasingu operacyjnego maszyn i urządzeń wykorzystywanych w działalności gospodarczej jakichkolwiek elementów optymalizacji podatkowej.
Oceniając, czy stosowane przez podatników rozwiązania stanowią schemat podatkowy warto mieć jednak na uwadze to, iż w świetle obowiązujących przepisów, schematem podatkowym wymagającym raportowania Szefowi KAS nie jest li tylko takie uzgodnienie, z którym wiąże się osiągnięcie korzyści podatkowej, ale również inne czynności, których katalog określony został w przepisach ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa („OrdPodU”).
Co więcej, leasing operacyjny może być właśnie jedną z takich czynności.
Co to jest schemat podatkowy?
W świetle przepisów OrdPodU przez pojęcie schematu podatkowego rozumieć należy uzgodnienie spełniające przynajmniej jeden z następujących warunków: spełnia kryterium głównej korzyści oraz posiada ogólną cechę rozpoznawczą, posiada szczególną cechę rozpoznawczą albo posiada inną szczególną cechę rozpoznawczą.
Kryterium głównej korzyści uważa się za spełnione wówczas, gdy na podstawie istniejących okoliczności oraz faktów należy przyjąć, że podmiot działający rozsądnie i kierujący się zgodnymi z prawem celami innymi niż osiągnięcie korzyści podatkowej mógłby zasadnie wybrać inny sposób postępowania, z którym nie wiązałoby się uzyskanie korzyści podatkowej rozsądnie oczekiwanej lub wynikającej z wykonania uzgodnienia, a korzyść podatkowa jest główną lub jedną z głównych korzyści, którą podmiot spodziewa się osiągnąć w związku z wykonaniem uzgodnienia.
Innymi słowy przez pojęcie głównej korzyści należy rozumieć sytuację, gdy podatnik mając do wyboru dwa lub więcej uzgodnień, planuje lub wdraża te, z którym wiąże się osiągnięcie korzyści podatkowej i osiągnięcie tej korzyści podatkowej było nadrzędnym celem wybranego uzgodnienia.
Czy leasing operacyjny spełnia kryterium głównej korzyści?
To, czy leasing operacyjny spełnia kryterium głównej korzyści w dużej mierze zależy od okoliczności sprawy i celu jego zawarcia, niemniej jednak wskazać należy, iż co do zasady w przypadkach tego typu umów nadrzędnym celem nie jest optymalizacja podatków, lecz kosztów nabycia składnika majątku.
Innymi słowy, w większości przypadków leasing operacyjny majątku trwałego znajduje uzasadnione przyczyny ekonomiczne, gdyż zapewnia możliwość nabycia składników majątku w sposób umożliwiający rozłożenie w czasie kosztów tego nabycia.
W świetle powyższego zauważyć należy, iż z perspektywy podatników użytkujących maszyny i urządzenia w formie leasingu operacyjnego, efekt podatkowy tej formy finansowania jest taki sam, jak gdyby zakup składników majątku będących ich przedmiotem został sfinansowany ze środków pochodzących z kredytu.
Wynika to z faktu, iż w obu przypadkach wartość początkowa składników majątku jest zaliczana w ciężar kosztów uzyskania przychodów w pełnej wysokości, przy czym w przypadku leasingu – proporcjonalnie do wysokości miesięcznych rat leasingowych, zaś w przypadku kredytu – proporcjonalnie do wysokości miesięcznego odpisu amortyzacyjnego. Co więcej, również koszt finansowania może być w obu przypadkach, co do zasady, alokowany do kosztów podatkowych w pełnej wysokości, przy czym w przypadku leasingu odpowiada on części odsetkowej raty leasingowej, zaś w przypadku kredytu w ciężar kosztów podatkowych zaliczane byłyby odsetki od kredytu.
Tym samym zasadne wydaje się stwierdzenie, iż leasing operacyjny aktywów trwałych wykorzystywanych do prowadzenia działalności gospodarczej nie spełnia kryterium głównej korzyści.
Skąd zatem wątpliwości leasingodawców?
Wydaje się, że wątpliwości leasingodawców wskutek których dochodzi do zaraportowania Szefowi KAS umów leasingu operacyjnego, jako schematu podatkowego standaryzowanego wynikają z tego, iż umowy leasingowe charakteryzuje to, że leasingodawcy zawierają je z leasingobiorcami na podstawie wypracowanego w przedsiębiorstwie leasingodawcy powtarzalnego wzorca umownego, wskutek czego umowy te noszą znamiona znacznie ujednoliconej dokumentacji, stanowiącej tzw. ogólną cechę rozpoznawczą schematu podatkowego.
Czy wątpliwości te są zasadne?
Co do zasady, wątpliwości leasingodawców nie są słuszne. Wprawdzie zawieranie umowy leasingu w oparciu o wypracowany wzorzec stanowi ogólną cechę rozpoznawczą schematu podatkowego, niemniej jednak wskazać należy, że uzgodnienie posiadające tę cechę stanowi schemat podatkowy wyłącznie wówczas, gdy jednocześnie spełnia kryterium głównej korzyści, tj. nadrzędnym celem jego zastosowania było osiągnięcie korzyści podatkowej.
W świetle powyższego, jeżeli umowa leasingu operacyjnego zawarta przez podatnika prowadzącego działalność operacyjną, w ramach której uzyskuje on przychody ze źródeł niebędących źródłami pasywnymi, a przedmiot tej umowy jest faktycznie eksploatowany w ramach tej działalności operacyjnej, czym przyczynia się do generowania przez podatnika przychodów, to leasing operacyjny oparty na tej umowie w mojej ocenie nie spełnia kryterium głównej korzyści.
Tym samym, uzgodnienie polegające na zawarciu takiej umowy nie może zostać uznane za schemat podatkowy, wskutek czego nie podlega obowiązkowi MDR.
