Podatnicy coraz częściej tworzą złożone struktury powiązań osobowych i kapitałowych, w ramach których dokonują określonych transakcji. Powyższe działania bardzo często wiążą się z obowiązkiem sporządzenia dokumentacji podatkowej cen transferowych. Warunkiem ziszczenia się takiego obowiązku jest m. in. wystąpienie pomiędzy stronami transakcji określonych powiązań o charakterze kapitałowym, osobowym lub rodzinnym, a także przekroczenie przez te transakcje określonego w ustawie podatkowej tzw. progu istotności.
PROBLEMATYKA CEN TRANSFEROWYCH W POLSKIM PORZĄDKU PRAWNYM
Powiązania między podatnikami zostały szczegółowo uregulowane w art. 11 ust. 1 i 4 CitU. Należy przez nie rozumieć sytuację gdy te same osoby prawne lub fizyczne równocześnie bezpośrednio lub pośrednio biorą udział w zarządzaniu innymi podmiotami (krajowymi lub zagranicznymi) albo posiadają udział w kapitale tych podmiotów. Celem rzeczonego art. 11 CitU jest przeciwdziałanie zagadnieniu tzw. przerzucania dochodów pomiędzy podmiotami powiązanymi, celem zmniejszenia ich zobowiązań podatkowych.
Wobec powyższego należy wywodzić, iż nadrzędnym celem dokumentacji podatkowej cen transferowych jest wykazanie przez podatnika przed organem podatkowym lub organem kontroli skarbowej, iż transakcje z podmiotami powiązanymi zostały przeprowadzone zgodnie z tzw. zasadą arm’s lenght, tj. z warunkami, jakie ustaliłyby między sobą niezależne podmioty.
STATYSTYKI POSTĘPOWAŃ KONTROLNYCH PROWADZONYCH W 2016 R. PRZEZ URZĄD KONTROLI SKARBOWEJ
O istotności prawidłowo sporządzonej dokumentacji podatkowej cen transferowych świadczą statystyki sporządzone przez UKS za rok 2016. W porównaniu z 2015 r. skuteczność kontroli dokumentacji podatkowej cen transferowych w roku 2016 przez organy podatkowe uległa znacznemu wzrostowi – w wyniku działań kontrolnych prowadzonych przez organy kontroli skarbowej za rok 2016, doszacowano dochody podatników poprzez zmniejszenie wykazanej straty o łączną kwotę 458,6 mln zł przy 5,3 mln zł w roku 2015, co stanowi wzrost o 8500% oraz określono zobowiązania podatkowe w kwocie łącznej 166,1 mln zł, przy 5,4 mln zł w roku 2015, co stanowi wzrost o 2950%,
SPÓŁKI OSOBOWE A OBOWIĄZEK SPORZĄDZENIA DOKUMENTACJI CEN TRANSFEROWYCH – DO 31 GRUDNIA 2016 R…
Istotnym zagadnieniem z punktu widzenia cen transferowych jest istnienie obowiązku dokumentacyjnego w przypadku transakcji zawieranych pomiędzy spółką kapitałową, będącą komplementariuszem w spółce osobowej, a spółką osobową inną niż spółka komandytowo – akcyjna („Spółka osobowa”). Kwestia ta była przedmiotem interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 06 lutego 2017 r. (sygn. 1462-IPPB6.4510.579.2016.2.AZ), w której organ wskazał, iż obowiązek sporządzenia dokumentacji cen transferowych ciąży zgodnie z art. 9a ust. 1 CitU, na spółce kapitałowej gdy wartość transakcji przekroczy progi istotności określone w rzeczonym przepisie. Należy przy tym wskazać, iż obowiązek dokumentacyjny spoczywa na podatniku, którym Spółka osobowa w rozumieniu CitU nie jest.
Rzeczona interpretacja odnosiła się także do innego wariantu transakcyjnego, a mianowicie sytuacji, w której Spółka osobowa, w której spółka kapitałowa jest wspólnikiem, dokonuje transakcji z inną Spółką osobową funkcjonującą w tej samej grupie kapitałowej, co spółka kapitałowa. Według organu, na gruncie literalnej wykładni art. 9a CitU, nie ma podstaw uzasadniających powstanie obowiązku dokumentacyjnego po stronie spółki kapitałowej będącej wspólnikiem Spółki osobowej, gdyż obowiązek dokumentacyjny, o którym mowa w art. 9a CitU dotyczy wyłącznie tych podatników, którzy są stroną transakcji. Spółka kapitałowa, choć będąc wspólnikiem Spółki osobowej, rozpoznaje we własnym zakresie przychody i koszty podatkowe działalności Spółki osobowej, to nie jest stroną transakcji dokonanej przez Spółkę osobową.
Trzeci aspekt poruszony w przywołanej interpretacji dotyczył tego, czy obowiązek dokumentacyjny powstaje w przypadku przeprowadzenia transakcji pomiędzy dwiema powiązanymi Spółkami osobowymi. Organ zajął w tym zakresie jednoznaczne stanowisko wskazując, iż w takiej sytuacji obowiązek dokumentacyjny nie powstaje, gdyż stronami transakcji są dwie Spółki osobowe, które na gruncie przepisów CitU są one transparentne podatkowo.
… I OD 1 STYCZNIA 2017 R.
Co istotne, w myśl przepisów obowiązujących od 1 stycznia 2017 r. istnieją trzy czynniki determinujące powstanie obowiązku dokumentacyjnego, wśród których wskazać należy aspekt podmiotowy – zobowiązanym do sporządzenia dokumentacji podatkowej cen transferowych jest podatnik podatku dochodowego od osób prawnych lub podatku dochodowego od osób fizycznych dokonujący transakcji z podmiotem powiązanym, oraz aspekt przedmiotowy – obowiązek dokumentacyjny powstaje w przypadku transakcji lub zdarzeń jednego rodzaju, których wartość przekroczyła określone w ustawach podatkowych progi istotności.
W przypadku podatnika działającego w formie Spółki osobowej („Wspólnik”), obowiązek dokumentacyjny powstaje w przypadku, gdy Spółka osobowa jest stroną transakcji z podmiotem powiązanym ze Wspólnikiem. Warto także wskazać, iż w przypadku Wspólników, dokumentacja cen transferowych może – od 1 stycznia 2017 r. – zostać sporządzona przez wyznaczonego wspólnika mającego siedzibę lub miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (vide: art. 11 ust. 1g CitU). Należy jednak wyraźnie podkreślić, iż dokumentacja podatkowa sporządzona przez wyznaczonego wspólnika Spółki osobowej, nie zwalnia pozostałych wspólników z odpowiedzialności za jej nieprzedłożenie lub nienależyte sporządzenie.
PODSUMOWANIE
Podsumowując należy wskazać, iż statystyki dotyczące kontroli dokumentacji podatkowych, przy zestawieniu roku 2016 z 2015, pokazują wyraźny wzrost skuteczności wszczętych przez organy podatkowe postępowań.
W kwestii obowiązku sporządzenia dokumentacji podatkowej cen transferowych należy wskazać, iż taki obowiązek spoczywa na podatniku, który dokonuje transakcji lub gdy dochodzi do innych zdarzeń jednego rodzaju mających wpływ na wysokość jego dochodu albo straty, których wartość przekroczyła progi istotności wynikające z art. 9a ust. 1d CitU, a pomiędzy stronami istnieje powiązanie, o którym mowa w art. 11 CitU.
Począwszy jednak od stycznia 2017 r. taki obowiązek ciąży również na Wspólniku Spółki osobowej, która jest stroną transakcji z podmiotem powiązanym ze Wspólnikiem – wynika to wprost z obowiązującego od bieżącego roku art. 9a ust 1f CitU. W sytuacji istnienia wielu wspólników, zgodnie z art. 9a ust. 1g, dokumentacja podatkowa może zostać sporządzona przez wyznaczonego wspólnika mającego siedzibę lub miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Powyższe nie zwalnia jednak z odpowiedzialności za jej nieprzedłożenie innych wspólników.
