Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego, wyrażonym w wyroku z dnia 16 maja 2017 r. (sygn. akt: I FSK 1565/15), organy podatkowe weryfikujące dołożenie należytej staranności przez podatnika odliczającego VAT z pustych faktur, muszą dokonywać samodzielnej i niezależnej oceny wszystkich okoliczności badanej sprawy. Skoncentrowanie się na ogólnym spojrzeniu na sprawę jest niedopuszczalne.
Przedmiot sprawy
Sprawa, w której zapadło powyższe orzeczenie dotyczyła podatnika prowadzącego działalność opodatkowaną w przedmiocie obrotu złomem. W wyniku przeprowadzonego postępowania kontrolnego organ podatkowy ustalił, że dostawcy podatnika nie byli właścicielami dostarczanego złomu, w konsekwencji czego podatnikowi nie przysługuje prawo do odliczenia VAT z faktur dokumentujących nabycie przez niego rzeczonego złomu. Organ uznał, iż podatnik nie dołożył należytej staranności w toku weryfikacji kontrahentów, gdyż jego wątpliwości nie wzbudziły m. in. brak informacji o źródłach pochodzenia towaru, czy gotówkowe rozliczenie z tytułu dostaw złomu.
Stanowisko NSA
W wyniku niekorzystnego dla podatnika postępowania odwoławczego oraz sądowo-administracyjnego w pierwszej instancji, podatnik wniósł skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego, który w komentowany orzeczeniu stwierdził nieprawidłowość postępowania podatkowego. Sąd uznał, iż specyfika podatku od towarów i usług determinuje obowiązek dochowania należytej staranności w odniesieniu do poszczególnych transakcji z poszczególnymi kontrahentami, dokonanych w poszczególnych okresach rozliczeniowych, a same okoliczności towarzyszące transakcjom przeprowadzonym z jednym kontrahentem nie muszą być takie same jak te, które dotyczą innych kontrahentów. W związku z powyższym, celem stwierdzenia czy w danych transakcjach opodatkowanych podatnik dołożył należytej staranności czy też nie, należy uwzględnić wszelkie okoliczności faktyczne każdej z nich.
Naczelny Sąd Administracyjny wskazał także w komentowanym orzeczeniu istotne wytyczne dotyczące realizacji przyjętej przez podatnika procedury weryfikacji kontrahentów pod kątem unikania nieświadomego udziału w wyłudzeniach VAT. NSA stwierdził, iż iż w przypadku dopuszczenia się przez podatnika drobnych odstępstw tej procedury, odstępstwa te nie mogą one świadczyć o działaniu tego podatnika w złej wierze, jeżeli odstępstwa te nie mają wpływu na wynik procedury.