Z działalnością w obszarze sektora retail ściśle związana jest wymiana licznych dokumentów księgowych pomiędzy sieciami handlowymi, a dostawcami. Mnogość dostaw dokonywanych w skali okresu rozliczeniowego, rabatowanie oraz liczne obniżki cen podyktowane wadliwością towarów, nierzadko wiążą się z omyłkowym wystawieniem faktury przez dostawcę. W toku działalności sieci handlowej zdarzają się także przypadki, w których sieć („Podatnik”) otrzymuje od podatników posiadających siedziby w innych niż Polska państwach członkowskich Unii Europejskiej („Kontrahenci”) faktury dokumentujące wewnątrzwspólnotową dostawę towarów („WDT”), przy czym mimo wystawienia takich faktur, towary będące ich przedmiotem czasem nie zostają dostarczone przez Kontrahenta („Faktury”).
Częstą praktyką w takiej sytuacji jest występowanie przez Podatnika do Kontrahenta z żądaniem wystawienia faktury korygującej. Po otrzymaniu faktury korygującej, służby księgowe Podatnika dokonują weryfikacji poprawności kwot, kompletują dokumenty rozliczeniowe w sprawie oraz dokonują stosownych korekt w ewidencji VAT. Działanie takie jest niestety błędne i może nieść za sobą istotne konsekwencje w postaci zarzutu obrotu pustymi fakturami.
WDT, a opisana praktyka
Moim zdaniem w opisanym stanie faktycznym nie dochodzi do WDT gdyż nie następuje dostawa towarów oraz ich następcze przemieszczenie z kraju ich wysyłki na terytorium Polski. Takie przemieszczenie jest bowiem jednym z niezbędnych elementów WDT. Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług („VatU”), przez WDT rozumieć należy nabycie prawa do rozporządzania jak właściciel towarami, które w wyniku dokonanej dostawy są wysyłane lub transportowane na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium państwa członkowskiego rozpoczęcia wysyłki lub transportu przez dokonującego dostawy, nabywcę towarów lub na ich rzecz. Z powyższego wynika zatem, iż niezbędnym elementem transakcji mającej charakter WDT jest to, aby towary będące przedmiotem tej transakcji zostały przemieszczone pomiędzy państwami członkowskimi Unii Europejskiej oraz aby doszło do przeniesienia prawa do rozporządzania nimi jak właściciel.
Charakter prawny Faktur
Skoro w badanym stanie faktycznym towary w ogóle nie zostały skierowane przez Kontrahenta do Podatnika oraz nie zostały mu wydane, to nie można mówić, iż Kontrahent dokonał na rzecz podatnika dostawy towarów. Jeżeli natomiast do dostawy towarów nie doszło, to nie możemy mówić o WDT, zaś Faktury mają walor faktur pustych. Wynika to z faktu, iż stwierdzają one czynności, które nie zostały dokonane. Zgodnie z art. 88 ust. 3a pkt 4 lit a VatU, faktury dokumentujące czynności, które nie zostały dokonane są fakturami pustymi i nie stanowią podstawy od obniżenia podatku należnego. Z uwagi na powyższe Faktury nie powinny zostać ujęte w księgach przez Podatnika. Winien on odesłać je Kontrahentowi bez księgowania.
